ავტო ლიზინგი საქართველოში - martivi avtolizingi

რა არის ფიზიკური პირის ავტომობილის ლიზინგი?

ავტომობილის საკუთარ სრულ განკარგულებაში მიღების ყველაზე ხელმისაწვდომი საშუალება ყოველთვის იყო მისი ყიდვა ან იჯარა. თუმცა არსებობს ფინანსური ინსტრუმენტიც, რომელიც აერთიანებს ამ ორ შესაძლებლობა.

რა არის ლიზინგი?

თუ გამოვიყენებთ ძალიან მარტივ განმარტებას, მაშინ ლიზინგი - ეს არის იჯარა გამოსყიდვის უფლებით ან ქონების ეტაპობრივი შეძენა საკუთრებაში. ესე იგი, რაღაც დროის მანძილზე ადამიანი ან კომპანია იყენებს მოწყობილობას, შენობას და სხვა უძრავ ქონებას, იხდის ამისთვის გარკვეულ თანხას, და საბოლოოდ ეს ქონება ხდება ამ ადამიანის ან კომპანიის საკუთრებად.

ცნობა

აშშ-ში და ევროკავშირში ლიზინგით ნაყიდი ავტომობილების წილი შეადგენს ყველა შეძენილი მანქანების 30%. კიდევ დაახლოებით 30% შეძენილია ნაღდი ფულით და 40% კრედიტში. ამავე დროს ფიზიკური პირებისთვის ლიზინგი წარმოადგენს სხვადასხვა ქვეყანაში მსუბუქ ავტომობილების ყველა გარიგების ნახევარს, როცა ზოგიერთ ქვეყანაში ამ ინსტრუმენტს იყენებენ კომპანიები და საწარმოები. დასავლეთში ყველაზე ხშირად მსუბუქი ავტომობილების იჯარა კერძო პირების მიერ მთავრდება მანქანის დაბრუნებით და ახალი ხელშეკრულების დადებით. ასეთი პრაქტიკა უკვე რამდენიმე ათწლეულის განმავლობაში წარმოადგენს მასობრივი სამომხმარებლო კულტურის ჩვეულებრივ შემადგენელს.

ზოგიერთ ქვეყანაში ამ ფინანსური ინსტრუმენტის რეგლამენტირებას ახდენს ჯერ კიდევ 20 საუკუნეში მიღებული ფედერალური კანონები «ფინანსური იჯარის (ლიზინგის) შესახებ», რომელიც იძლევა შემდეგ განმარტებას: «ლიზინგი - ეკონომიკური და სამართლებრივი ურთიერთობების ერთობლიობა, რომელიც ჩნდება ლიზინგის ხელშეკრულების რეალიზაციასთან, მათ შორის ლიზინგის საგნის შეძენასთან, დაკავშირებით; ლიზინგის ხელშეკრულება - ხელშეკრულება, რომლის მიხედვით მეიჯარე (შემდგომში - ლიზინგის გამცემი) იღებს ვალდებულებას შეიძინოს მოიჯარეს მიერ (შემდგომში - ლიზინგის მიმღები) მითითებული ქონება საკუთრებაში მის მიერ განსაზღვრულ გამყიდველისგან და მისცეს მას (ლიზინგის მიმღებს) ეს ქონება დროებით მფლობელობაში და სარგებლობაში გარკვეული საფასურის სანაცვლოდ. ლიზინგის ხელშეკრულებით შეიძლება იყოს გათვალისწინებული, რომ გამყიდველისა და შესაძენი ქონების არჩევანი ხორციელდება ლიზინგის გამცემის მიერ; ლიზინგური საქმიანობა - ქონების შეძენის და ლიზინგში მისი გადაცემის საინვესტიციო საქმიანობის სახეობა.

რით განსხვავდება ლიზინგი იჯარისგან და ყიდვისგან?

იჯარა - ეს არის ავტომობილით დროებითი სარგებლობა გარკვეული თანხის სანაცვლოდ. პრაქტიკულად იგივე ხდება ლიზინგური ხელშეკრულების დადების დროსაც. პირველ და მეორე შემთხვევაში ავტომობილის ნამდვილი მფლობელი იღებს მოგებას იმისგან, რომ მანქანით სარგებლობენ სხვა ადამიანები. თუმცა ლიზინგური ავტომობილი სარგებლობის ვადის ბოლოს ხდება მოიჯარეს საკუთრება და არ უბრუნდება მფლობელს. პრაქტიკული თვალსაზრისით იჯარა უფრო ძვირია, მაგრამ მოითხოვს ნაკლებ დანახარჯებს, რადგან არ საჭიროებს პირველად შენატანს განსხვავებით ლიზინგისგან, და მოითხოვს მხოლოდ მცირე გირაოს. მას ხშირად იყენებენ, თუ ავტომობილით სარგებლობა საჭიროა ხანმოკლე ვადით (რამდენიმე საათიდან, რამდენიმე თვემდე), შესაბამისად მოიჯარე არ ზრუნავს სადაზღვეო პოლისის მიღების, ტექნიკური დათვალიერების გავლის, სალტეების სეზონური შეცვლის და ავტომობილის სხვა მომსახურების შესახებ. ის ფულს ხარჯავს მხოლოდ საწვავზე. იჯარის დროს განაკვეთი დამოკიდებულია იმაზე, თუ რა ვადით არის აღებული ავტომობილი. ლიზინგის დროს გადახდები ყოველთვის ერთნაირია.

ავტომობილის შეძენის დროს ის მაშინვე ხდება მყიდველის საკუთრებად. საკუთრების უფლებასთან ერთად ახალო მფლობელი იძენს ასევე მანქანის მომსახურების და შენახვის ყველა ვალდებულებას. კარგია, თუ აღმოგაჩნდათ შეძენისთვის საჭირო მთელი თანხა. თუმცა, სტატისტიკის მიხედვით, ჩვენს ქვეყანაში ახალი ავტომობილების დაახლოებით ნახევარი შეძენილია კრედიტში, რომელზეც საჭიროა პროცენტების და სხვა აუცილებელი გადასახადების გადახდა.

ლიზინგი და ავტოკრედიტი

ყველაზე მეტად თანამედროვე ლიზინგური პროგრამები ჰგავს დაკრედიტებას ავტომობილის შეძენის დროს. მათ აერთიანებს საჭირო პირველადი შენატანი და ყოველთვიური გადახდები. თუმცა ჩვეულებრივი კრედიტის დროს ავტომობილი ხდება ფიზიკური პირის საკუთრებად და მაშინვე ხდება გირაოდ, რომელიც უზრუნველყოფს კრედიტის გადახდას.

ლიზინგი ფიზიკური პირებისთვის

ზოგიერთ ქვეყანაში, «კანონის ლიზინგის შესახებ» შექმნის დროს 15 წლის უკან მასში იყო ჩადებული ფორმულირება «კომერციული გამოყენების მიზნებისთვის», რომელიც გამორიცხავდა მისი გამოყენების შესაძლებლობას კერძო პირების მიერ საყოფაცხოვრებო მოხმარებისთვის. თუმცა, შემდგომ იყო შეტანილი ცვლილება, რომელმაც ამოიღო ეს ფრაზა. პოპულარობა ლიზინგს ამ ღონისძიებამ არ შემატა, მაგრამ ახლა ჩვეულებრივ მოქალაქეებს შეუძლიათ ისარგებლონ ფინანსური იჯარით.

საწყის ეტაპზე ლიზინგით სარგებლობა შეუძლია კლიენტს - 18 წლის ასაკის ფიზიკურ პირს, რომელიც არის ქვეყნის მოქალაქე, რომელსაც აქვს მუდმივი რეგისტრაცია ქვეყანაში.

ლიზინგის განაცხადის შეტანისთვის საჭირო დოკუმენტები:

• შევსებული ანკეტა;
• პასპორტი ან პირადობა (ყველა გვერდის ასლი) (დამოკიდებულია კომპანიის მოთხოვნებზე);
• მეორე საბუთი სურათთან ერთად (მართვის მოწმობა, საზღვარგარეთის პასპორტი და ა.შ.);
• შემოსავლის წყაროს დამადასტურებელი დოკუმენტი (შრომის წიგნაკის ასლი, შრომის ხელშეკრულება, ქონების (მაგალითად, ბინის) გაქირავების ხელშეკრულება და ა.შ);
• შემოსავლის თანხის დამადასტურებელი დოკუმენტი (ფიზიკური პირის საშემოსავლო გადასახადის ცნობა, ცნობა თავისუფალი ფორმით, ბინის იჯარისთვის ფულის მიღება-გადაცემის აქტი და ა.შ.).

ერთ-ერთი ავტოჰოლდინგის პრეზიდენტი საუბრობს იმაზე, რომ ლიზინგით სარგებლობა შეუძლიათ მათ, ვინც ვერ მიიღო ავტოკრედიტი თავის შემოსავლის დამტკიცების შეუძლებლობის, ასაკის (მაგალითად, 60 წლის შემდეგ), სხვა საკრედიტო ვალდებულების ქონის ან ნებისმიერი სხვა მიზეზების გამო. დავალიანებებისა და გადაუხდელობის ზრდის გამო, ბანკები უფრო მკაცრად ექცევიან მსესხებლებს და უარის პროცენტი გაიზარდა 60მდე. «ჩვენ ვინარჩუნებთ ოჯახებს», - აცხადებს ბახტიაროვი და განმარტავს: «ლიზინგის დროს ავტომობილი რჩება კომპანიის საკუთრებაში. ეს შეიძლება სასარგებლო იყოს ჩინოვნიკებისთვის და იმ ადამიანებისთვის, რომლებსაც არ სურთ დეკლარაციაში იმის ჩვენება, რომ მათ საკუთრებაში აქვთ პრემიუმ ბრენდის ავტომობილი. ახლა მათ არ დასჭირდებათ განქორწინება».

ლიზინგის მათემატიკა

ლიზინგის პროგრამები ჯერჯერობით ვრცელდება უცხოური წარმოების, მათ შორის ადგილობრივ ტერიტორიაზე აწყობილ, ახალ მსუბუქ და კომერციულ ავტომობილებზე 40 000 მდე ლარის ღირებულებით (დამოკიდებულია კომპანიაზე).

პროგრამის მოქმედების ვადა შეიძლება იყოს 12, 24 ან 35 თვე. თუ კლიენტი მანქანის უფრო ადრე გამოსყიდვას მოინდომებს, ამის გაკეთება შესაძლებელი იქნება 6 თვის შემდეგ.

დღეს შეთავაზებაშია პროდუქტის ორი ტიპი (გავრცელებული):

1. ლიზინგი საკუთრების უფლების გადასვლით (ლიზინგის ვადის ბოლოს კლიენტს შეუძლია შეიძინოს ავტომობილის საკუთრების უფლება გამოსასყიდი საფასურის სანაცვლოდ);
2. ლიზინგი საკუთრების უფლების გადასვლის გარეშე (ლიზინგის ვადის ბოლოს კლიენტი აბრუნებს ავტომობილს ლიზინგურ კომპანიაში და შეუძლია აირჩიოს და დადოს ხელშეკრულება სხვა ავტომობილზე).

პირველ შემთვევაში პირველადმა შენატანმა უნდა შეადგინოს ავტომობილის ღირებულების 20% დან 49% მდე, მეორეში - 10% დან 49% მდე.

ავტომობილის დარჩენილი ღირებულება დაბრუნების თარიღისთვის (რამდენი ეღირება ის 12, 24 ან 36 თვის შემდეგ) განისაზღვრება ექსპერტების მიერ ინდივიდუალურად, გააჩნია მარკას, მოდელს, კომპლექტაციას და ლიზინგის ვადას, და შეიძლება შეადგენდეს მანქანის ღირებულების 80% მდე.

ყოველთვიური გადახდები შეადგენენ ავტომობილის ღირებულების 5,5% დან. მათში შესულია სატრანსპორტო საშუალების გაცვეთა და «საიჯარო» გადასახადები.

ერთ-ერთი ავტო ჰოლდინგის ეკონომიკური და ფინანსური ვიცე-პრეზიდენტმა მოიყვანა ასეთი მაგალითი ლიზინგის და ავტოკრედიტის შედარებისთვის.

ავიღოთ, როგორც საფუძველი, კრედიტის შემდეგი ტიპიური ვარიანტი:

ავტომობილის ღირებულება 120 000 ₾. ვადა 24 თვე, ავანსი 20%, განაკვეთი წლიური 15,5%

ამ შემთვევაში ყოველთვიური გადასახადი შეადგენს 46 77₾., საავანსო გადასახადი - 24 000 ₾., ხოლო ავტომობილის შეძენის ერთობლივი დანახარჯი ვალის მომსახურების ხარჯის გათვალისწინებით შეადგენს 136 261 ₾. 24 თვეში.

როდესაც ანალოგიურ ავტომობილს იძენთ ლიზინგით, თქვენ გაქვთ ორი ვარიანტი:

• ლიზინგი საკუთრების უფლების გადასვლით. ავტომობილის ლიზინგის შემთხვევაში შესაძლებელია ფასდაკლების მიღება (ავიღოთ ის საშუალო დონეზე 10%-ის ოდენობით). ასეთ შემთხვევაში ჩვენ გამოგვივა შემდეგი:

საავანსო გადასახადი 216000 ₾., ყოველთვიური გადასახადი 4271₾., ხოლო ავტომობილის შეძენის ერთობლივი დანახარჯი ლიზინგის ხელშეკრულებით შეადგენს 12410 ₾ 24 თვეში.

ავტოკრედიტთან შედარებით სარგებლობა გამოდის, როგორც პირველი შენატანის დროს ( 24000 ლარი), ყოველთვიური გადასახადის დროს (4 ატას ₾ მეტი), ასევე ერთობლივი დანახარჯის შემთხვევაშიც - ლიზინგი უფრო იაფია 12 154 ლარით.

• ლიზინგი საკუთრების უფლების გადასვლის გარეშე. ამ შემთხვევაში ასევე შესაძლებელია ფასდაკლების მიღება (ავიღოთ ის საშუალო დონეზე 10%-ის ოდენობით). დარჩენილი ღირებულება შეადგენს ინდიკატიურად 70%-ს. ასეთ შემთხვევაში ჩვენ გამოგვივა შემდეგი: საავანსო გადასახადი 216 000 ₾., ყოველთვიური გადასახადი 13 622,46 ₾., ხოლო ავტომობილის მფლობელობისთვის ერთობლივი დანახარჯი ლიზინგის ხელშეკრულებით შეადგენს 543 899,44 ₾. 24 თვეში.

კრედიტთან შესადარებლად ავიღოთ, რომ კრედიტის დაფარვის შემდეგ ჩვენ გავყიდით მანქანას - ამით ჩვენ გავათანაბრებთ პირობებს ლიზინგთან საკუთრების უფლების გადასვლის გარეშე. როდესაც გავყიდით მანქანას იმავე პირობებით 70%-ად, ჩვენ მივიღებთ დანახარჯს ავტომობილით მფლობელობის პერიოდის მანძილზე დაკრედიტების გამოყენებით 52261₾. ოდენობით.

ავტოკრედიტთან შედარებით გამოდის, რომ პირველი შენატანი ნაკლებია 24 ათასი ლარით, ყოველთვიური გადასახადები ნაკლებია თითქმის 4 ჯერ - 13 600 თვეში 47 ათასი ლარის ნაცვლად.

მოცემული მაგალითებიდან აშკარად ჩანს ორივე პროდუქტის უპირატესობა: 1) შესაფერისი ყოველთვიური გადასახადების პირობებში მთლიანობაში უფრო ხელსაყრელია; 2) კრედიტის შესაფერისია არსებითად ნაკლები ყოველთვიური დანახარჯებით.

დაზღვევა, გადასახადები და ჯარიმები ლიზინგის დროს

ყველა დამატებით დანახარჯს, რომელსაც საჭიროებს ავტომობილის ნორმალური ექსპლუატაცია, საბოლოო ჯამში წევს ლიზინგის მიმღები. ეს შეიძლება იყოს დამატებითი მოწყობილობის შეძენა, დაზღვევა (სავალდებულო და ნებაყოფლობით, თუმცა, ისიც სავალდებულო არის, რადგან მანქანა არის კომპანიის საკუთრება), სატრანსპორტო გადასახადი. უბრალოდ ეს ყველა დანახარჯი შედის ლიზინგის ხელშეკრულების საბოლოო თანხაში, და გადასახადები ნაწილდება მისი მოქმედების მთელ ვადაზე.

რაც შეეხება ჯარიმებს, რომლებიც მოდის ფოტო და ვიდეო ფიქსაციის კამერებიდან, მათი გადახდა ევალება მოიჯარეს. დადგენილებები მოდის მესაკუთრის სახელზე, ხოლო ის მათ გადაამისამართებს კლიენტთან. ამასთან ჯარიმების გადახდა ხდება ძირითად გადასახადად და სანამ ის არ იქნება განხორციელებული, შემომავალი ყოველთვიური გადახდები არ ჩაითვლება. უფრო სწორად, ამ თანხებიდან დაიფარება ჯარიმების დავალიანება, ხოლო შემდგომ უკვე მიიღებენ მათ, როგორც ხელშეკრულების გადასახადს.

ლიზინგის პერსპექტივები და პრობლემები ფიზიკური პირებისთვის

ამ სფეროს ექსპერტი საუბრობს იმის შესახებ, რომ არსებობს რიგი ფაქტორები, რომლებიც ართულებენ ფიზიკური პირებისთვის ლიზინგის განვითარებას. «ეს არის ხარვეზები არსებულ ნორმატიულ-სამართლებრივ ბაზაში, რომელიც არეგულირებს ლიზინგის სფეროს მთლიანობაში, და კერძო პირების მიერ ავტომობილების ფინანსური იჯარის კულტურის არარსებობა. გარკვეულწილად ფიზიკური პირებისთვის ლიზინგის განვითარებას აფერხებს გაურკვეველი სიტუაციაც ეკონომიკაში. მოცემულ ეტაპზე ავტოლიზინგი ზოგიერთ ქვეყანაში მაინც უფრო ორიენტირებულია მეწარმეების და ორგანიზაციების მოთხოვნილებებზე.

ამასთან ის თვლის, რომ ფიზიკური პირებისთვის ლიზინგის განვითარების პერსპექტივები ზოგიერთ ქვეყანაში საკმაოდ კარგია. ფიზიკური პირებისთვის ლიზინგმა შეიძლება კონკურენცია გაუწიოს ავტოკრედიტების პროდუქტებს იმ პირობით, როდესაც ლიზინგური ოპერატორები გამოიტანენ ბაზარზე ფიზიკური პირებისთვის ვარიაციული შეთავაზებების საკმარის რაოდენობას.

თითოეული პროდუქტს - ლიზინგურს ან საკრედიტოს - უნდა ჰქონდეს თავისი უნიკალური უპირატესობა და უნდა იყოს მიმართული თავის მიზნობრივ სეგმენტზე. ზოგიერთი კომპანიის გამოცდილება ამას ამჟამად წარმატებით ადასტურებს, როდესაც სთავაზობს კლიენტების სხვადასხვა ჯგუფს შესაფერის ფინანსურ გადაწყვეტილებას ავტომობილის შესაძენად».

ექსპერტი იმედოვნებს, რომ პროგრამის მაქსიმალური განვითარებისას ლიზინგში გაიყიდება მილიონ ავტომობილამდე წელიწადის მანძილზე.